ENTREPRENEURIAL ESSENTIAL_ INTELLECTUAL PROPERTY

In de Boekentoren in Het Steen verzamelt Nathalie De Schepper een student-ondernemer en een expert aan tafel om het over een moeilijk onderwerp uit de ondernemerswereld te hebben. Wat hebben zij vandaag gemeen?

Wannes De Locht is trompettist aan het conservatorium én student-ondernemer met zijn eigen bedrijf Boardkey, een platform dat jonge muzikanten in contact brengt met orkesten en podiumplaatsen. Bij het starten van een eigen onderneming komt heel wat kijken en Wannes heeft nog veel vragen omtrent het intellectuele eigendom van zijn platform. Advocaat Mathieu Mortelé van Pitch.law zal als expert al zijn prangende vragen rond intellectual property beantwoorden.

Intellectual property, oftewel de intellectuele eigendomsrechten, is het identificeren en daarna beschermen van de eigendomsrechten van een product of dienst. Er bestaan verschillende vormen van intellectual property. Hoe commercialiseer je een product of dienst en hoe dwing je uiteindelijk de rechten ervan af? Dat komen we vandaag te weten!

 Mathieu: “Intellectual property bestaat eigenlijk al vanaf de periode dat we als mensheid zijn afgestapt van het jager-verzamelaarprincipe en ons zijn beginnen specialiseren. De intellectuele eigendomsrechten zorgen er eigenlijk voor dat een onderneming zich onderscheidt van een andere onderneming binnen dezelfde activiteit. Elke onderneming specialiseert zich in een bepaald gebied en trekt een bepaald gespecialiseerd publiek aan. Boardkey is bijvoorbeeld een platform voor een specifieke sector met een specifiek publiek. Het is belangrijk om je product of dienst te identificeren, te specialiseren en zo een doelpubliek aan te trekken. Twee bakkers in eenzelfde straat gaan zich bijvoorbeeld ook onderscheiden van elkaar.”

"Wanneer je een product of dienst ontwikkelt, moet je eerst nadenken wat je wil doen en je product of dienst identificeren en specificiëren."

 - Mathieu

Binnen intellectual property heb je vier grote categorieën: het auteursrecht, het modelrecht, het gemeenschapsmodel en het patent (= het octrooi). 

Mathieu: “Het auteursrecht is de bescherming van de intellectuele inspanning van een persoon en beschermt dus de persoon die het product heeft bedacht. Als iemand bijvoorbeeld het platform Boardkey kopieert, dan is dat een inbreuk op Wannes’ auteursrechten.”

Mathieu: “Je hebt ook nog twee specifiekere vormen van auteursrecht: het modelrecht en het gemeenschapsmodel. Het modelrecht beschermt het uiterlijk van een product en kan een belangrijk bewijs zijn als je moet optreden tegen iemand die dezelfde verschijningsvorm van jouw product gebruikt. Als je dat niet doet, dan val je terug op het gemeenschapsmodel: een niet-geregistreerd model dat een product enkel beschermt tegen namaak.

 Nathalie: “Hoe kan je de basis van je eigen auteursrecht vastleggen? Is daar een bepaalde procedure voor?”

Mathieu: “Het goede – maar ook soms het lastige – aan auteursrecht is dat het een registratieloos systeem is in Europa. Je hebt dus eigenlijk niets nodig om je auteursrechten vast te leggen. Vanaf een product ontstaat, komt het auteursrecht tot stand op dat werk.”

Nathalie: “Hoe los je dat registratieloos systeem dan op en hoe kan je het auteursrecht van je product of dienst uiteindelijk bewijzen?”

Mathieu: “Je moet ervoor zorgen dat je een tijdsstempel (een i-DEPOT) hebt. Vanaf je een basis hebt gecreeërd voor je product, dan dien je het elektronisch leesbaar bestand in bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP). Je krijgt dan een wettelijke tijdsstempel die bewijst dat je op dat moment jouw basisidee hebt ingediend. Let wel op: een tijdsstempel is slechts een bewijsstuk en geen eigendom. Een tijdsstempel toont vooral aan dat je als eerste met het idee kwam en kan dienen als bewijsstuk (dat dus nog weerlegd kan worden door een tegenpartij)."

"Bij het auteursrecht is het ook geen vereiste dat jouw idee nieuw is. Het auteursrecht vereist enkel dat het een intellectuele schepping is. Je staat dus het sterkst met je i-DEPOT en voeg daarbij bijvoorbeeld mails toe die je hebt gestuurd naar je developer of een logboek van je creatieproces.”

Nathalie: “Wannes ontfermt zich bij Boardkey vooral over het creatieve maakproces en het technische besteedt hij uit aan developers. Hoe bekijk je dat vanuit het perspectief van intellectual property? Bij wie liggen de auteursrechten dan?”

Mathieu: “Als de developers de instructies van Wannes exact navolgen en geen eigen creatieve inbreng hebben, dan blijft Wannes de auteur. Maar als zij wél een eigen creatieve inbreng hebben dan is er sprake van cocreatie en worden zij beschouwd als medeauteurs. Je hebt altijd toestemming nodig van je medeauteurs voor de verdere uitwerking van je dienst of product.”

 Nathalie: “Wannes heeft ondervonden dat het niet altijd van een leien dakje gaat om met een team samen te werken en samen te creëren. Wat is er gebeurd en wat heb je daaruit geleerd over samenwerken in een team?”

Wannes: “Het probleem met een jong team is vooral de onwetendheid met betrekking tot de contractuele en juridische zaken, wat allemaal nieuw en angstaanjagend is. We maakten amper afspraken op papier.”

Mathieu: “Dat probleem komt inderdaad vaak voor bij samenwerkingen. Het is heel belangrijk om vanaf het begin een contract te maken met duidelijke afspraken met betrekking tot de intellectual property van het product waar je samen aan werkt. Je moet op voorhand al vastleggen op papier wat er gaat gebeuren als je samenwerking wordt stopgezet.”

"Intellectual Property is enerzijds om je eigendomsrechten af te dwingen tegenover een andere partij , maar het is ook je ‘freedom to operate’ om je dienst of product effectief te kunnen exploiteren.”

- Mathieu

 “Zet zeker vanaf de start van de ontwikkeling van je product of dienst alles op papier.”

- Nathalie

Nathalie: “een goede tip: maak een aandeelhoudersovereenkomst aan. Dat is een simpel starterscharter waarin deze zaken worden besproken. Maak daarin zeker afspraken over wat er gebeurt met je intellectual property als je partnership uiteen gaat, hoe de aandelen worden verdeeld, hoe alles wordt gecommuniceerd…” 

Nathalie: “Wannes, welke lessons learned heb je nog geleerd uit jouw samenwerking?”

Wannes: “De grootste les was om een juridisch kader op te bouwen. Discipline is key in een startup en dat moet steeds in evenwicht zijn en van al de partijen komen. Als er een onevenwicht is, is er kans op misverstanden binnen je samenwerking. Je hebt een duidelijke en gemeenschappelijke visie op werkethiek nodig.”

Nathalie: “Zijn er nog bepaalde struikelblokken die je als student-ondernemer bent tegengekomen waar je misschien andere student-ondernemers voor wil behoeden?”

Wannes: “Het is ook heel belangrijk om je bewust te worden van je juridische en economische rechten en op zoek te gaan naar de juiste informatie.”

Nathalie: “Hoe en waar heb je die kennis opgedaan? Welke tools of opleidingen heb je gebruikt?”

Wannes: “Ik heb me ingeschreven in het postgraduaat Ondernemen aan AP Hogeschool. Hier leerde ik het kader en durfde ik het ook aan om buitenschoolse netwerkevents te bezoeken.”

“Een tip voor jonge ondernemers: get out of the building en ga met veel mensen praten.”

- Nathalie

Nathalie: “Als laatste hebben we nog de vierde categorie van intellectual property: de patenten, oftwel het octrooi. Wanneer is een patent nu effectief relevant?” 

Mathieu: “Een patent staat voor een uitvinding: een oplossing voor een technisch probleem die nieuw is en toepasbaar in de industrie. Dat kan je heel ruim interpreteren, bijvoorbeeld een nieuwe soort ritssluiting met een nieuwe bewegingsvorm van je pols. Die nieuwe uitvinding wil je natuurlijk beschermen. Dan moet je jezelf weer de belangrijke eerste vraag van het intellectuele eigendomsrecht stellen: waar zit je markt en waar wil je naartoe en hoe identificeer je je product of dienst? In de volgende stap beschrijf je jouw uitvinding in een octrooiaanvraag, waarna een heel proces in gang wordt gezet. Als je aanvraag wordt goedgekeurd, dan heb je 20 jaar lang de monopolie op de markt. Laat je in dat proces zeker bijstaan door experten met kennis van zaken, want het is een heus doolhof aan valkuilen. Je kan bijvoorbeeld op de website van Pitch.law een template vinden voor je NDA (non disclosure agreement).”

De belangrijkste zaken om te onthouden:

• Er zijn verschillende soorten intellectuele eigendom

• Het is belangrijk om bij de start van je onderneming meteen uit te zoeken welk intellectueel eigendomsrecht het meest interessant is voor jouw startup. Wacht er zeker niet te lang mee!

• Stel het contractuele kader niet te lang uit

• Laat je bijstaan door experts

Mathieu geeft ook nog enkele tips mee om kennis op te doen. Zit je toch nog met vragen? Mathieu staat altijd klaar om jouw vragen te beantwoorden!

*Belangrijke bronnen: het wetboek, de website van pitch.law en andere advocatenkantoren, de website van VLAIO, FISCONET (zoek op auteursrechten).

*Om je merk te vergelijken in brand databases kan je zoeken op: designview, BOIP.int, VBO.

 ______________________

TAKEOFFANTWERP_ is een initiatief van de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen, in samenwerking met stad Antwerpen, UAntwerpen, KdG Hogeschool, AP Hogeschool, Antwerp Maritime Academy (HZS), Voka - Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland en SINC. VLAIO ondersteunt dit ecosysteem. #jongondernemen